taurus transceiwer ssb

taurus transceiwer ssb, radio, dokumenty strony

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->QRPTaurus – transceiver QRP SSB/20mHOBBYPo Wodniku BykUkład został skonstruowanyw dwóch blokach (rozdzielonetory odbiornika i nadajnika) i takopracowany, aby uniknąć zasto-sowania kosztownych elementówz zachowaniem przyzwoitych pa-rametrów.Zastosowany został, podobniejak w Aquariusie, układ MC3362P,który - choć nieprodukowany od1998 roku - nadal jest bez większychtrudności osiągalny w niskiej cenieu wielu dystrybutorów. W częścinadawczej, w układzie formowaniasygnału SSB użyto m.in. dwóchukładów SA612, zaś w stopniu koń-cowym - taniego tranzystora CB- 2SC2078.Transceiver składa się z dwóchpłytek: odbiornika (RX) o wymia-rach 70x90mm i nadajnika (TX)o wymiarach 70x110mm. Wrazz odczytem cyfrowym transceiverTaurus mieści się w typowej obu-dowie metalowej T-53 o wymiarach160x160x60mm.W ŚR 9/05 został zaprezentowany prosty transceiver telegraficzny QRP– Aquarius. Duże zainteresowanie projektem Aquariusa zmobilizowałoWłodka SP5DDJ do zaprojektowania i wykonania kolejnego transceive-ra QRP o mocy 4W, tym razem w wersji SSB na pasmo 20m. Urządzeniezostało uruchomione w styczniu tego roku, choć prototyp odbiornika za-działał już w październiku 2004. Sporo jednak czasu zajęło konstruktorowidopracowanie układu, w tym VFO oraz filtrów.w szereg z potencjometrem wielo-zwojowym.Do odczytu częstotliwości trans-ceivera konstruktor używał uprosz-czonych skal, m.in. w postaci kitówAVT.Sygnał wyjściowy z mieszacza10MHz (jako częstotliwość pośred-nia, będąca różnicą częstotliwościdoprowadzonej do wejścia ukła-du i częstotliwości generatora) jestskierowany do filtra kwarcowegoSSB. Filtr drabinkowy jest zestawio-ny z czterech rezonatorów kwarco-wych X1...X4 o jednakowych warto-ściach 10MHz.W skład generatora BFO wcho-dzą zewnętrzne elementy dołą-czone do końcówek 3 i 4 układuscalonego. Częstotliwość układuwyznacza piąty rezonator kwarco-wy 10MH z szeregową cewką oraztrymerem (dla łatwiejszej regulacji).Sygnał p.cz. jest następnie skie-rowany na wzmacniacz p.cz. i dalejna detektor iloczynowy.Wyjściowy sygnał m.cz. z nóż-ki 5 poprzez potencjometr siłygłosu (VOLUME) jest podany nawzmacniacz LM386 i skierowanydo gniazdka zasilającego głośniklub słuchawki.Sygnał m.cz. sprzed potencjo-metru siły głosu podlega wzmoc-nieniu na tranzystorze 2N3904,a następnie, po wyprostowaniuw układzie podwajacza diodowego(2x1N4148), jest podany na układCzęść odbiorczaSchemat ideowy układu odbior-nika jest pokazany narysunku 1.Na wejściu odbiornika są włącza-ne dwuobwodowe filtry pasmowe.Cewki L1-L2 wraz z kondensato-rami tworzą obwody rezonansowefiltru na pasmo 20m. Odfiltrowanysygnał w paśmie 20m jest następ-nie wzmacniany w podwójnymstopniu z niskoszumowymi tranzy-storami FET typu J310. W drugimstopniu jest zastosowany obwódrezonansowy z cewką L3. Odfiltro-wany i wzmocniony sygnał w.cz.jest podany na nóżkę 24 układuscalonego MC3362.W skład generatora przemianyczęstotliwości wchodzą elementyzewnętrzne układu, dołączone donóżek 21-22, oraz pojemności we-wnętrzne układu scalonego.Częstotliwość pracy generatorawyznacza indukcyjność LVFO wrazze współpracującymi kondensato-rami i dodatkową diodą pojemno-ściowej BB104.Strojenie VFO odbywa się po-tencjometrem 47k (10-obrotowym),zapewniającym około 25kHz na ob-rót. Zakres przestrajania generatorajest ograniczony za pośrednictwempotencjometrów 47k włączonychDwa „byczki” - na pasmo 20 i 80mŚwiat RadioPaździernik 200549HOBBYQRPchoć można także użyć sygnałuBFO z MC3362.Równoważenie modulatora za-pewnia potencjometr 1M włączonyw obwody wejściowej polaryzacjiSA612.Na wyjściu modulatora jest włą-czony drabinkowy filtr kwarcowynadajnika SSB, również zestawionyz czterech rezonatorów 10MHz.Drugi SA612 jest wykorzystany jakomieszacz sygnału SSB. Sygnał VFOz układu odbiornika MC3362 jestskierowany na wejście układu po-przez separator na tranzystorze FETJ310.Sygnał wyjściowy w paśmie 20mjest odfiltrowany w obwodzie rezo-nansowym z cewką L4, a następniejest skierowany na wzmacniacz li-niowy nadajnika. Kolejna filtracjasygnału nadawanego jest uzyskanaz obwodu rezonansowego w obwo-dzie kolektorowym transformatoradrugiego tranzystora 2N3904. Na-stępny transformator TR1 dopaso-wuje sygnał do PA z tranzystoremkońcowym.Stopnie nadawcze z tranzystora-mi 2N3904 oraz 2N2219 i 2SC2078zostały zaprojektowane z pew-nym zapasem mocy. Zastosowanypopularny tranzystor mocy w PAwymaga małego radiatora umiesz-czonego wewnątrz urządzenia lubprzykręcenia tranzystora (z prze-kładką izolacyjną) do tylnej ściankiobudowy. Uzyskana moc wyjścio-wa dla napięcia zasilania 13,8Vprzy pobieranym prądzie maksy-malnym około 1,4A kształtuje sięna poziomie 3-4W.Na wyjściu układu znajduje siędwustopniowy filtr dolnoprzepu-stowy z cewkami L6, L7 pracującytylko podczas nadawania.Rys. 1. Schemat ideowy odbiornikapolaryzacji bramki tranzystorawejściowego J310. Odbiornik jestzasilany napięciem 6V poprzez sta-bilizator 7806.Tak powstały odbiornik pracujew zakresie 14100kHz – 14350kHzz wystarczającą czułością i selektyw-nością, a dzięki prostemu układowiautomatyki pozwala uniknąć prze-sterowania od silnych sygnałów lo-kalnych stacji (dla tych, którzy mająsąsiadów - krótkofalowców).Część nadawczaW układzie formowania sygna-łu SSB użyto m.in. dwóch ukła-dów SA612. Sygnał z mikrofonujest wzmacniany w układzie opera-cyjnym 741, który ma w pętli włą-czony potencjometr 47k do regula-cji poziomu sygnału wyjściowego.Wzmacniacz mikrofonowy jest do-stosowany zarówno do mikrofonówdynamicznych, jak i pojemnościo-wych (dobrze spisują się tu m.in.tanie zestawy mikrofon-słuchawki,powszechnie stosowane w kompu-terach osobistych).Sygnał m.cz. jest skierowany napierwsze wejście modulatora DSBukładu SA612, zaś na drugie wej-ście dochodzi sygnał z generatora10MHz z tranzystorem 2N3904.Konstruktor zdecydował się tutajna oddzielny generator fali nośnej,Wersja na pasmo 80mUkład można bez większego tru-du zmontować na inne niż 14MHzpasmo, a odczyt cyfrowy to tani kitAVT-135 (nadal dostępny w sprze-daży) z dodatkowymi LED ustawio-nymi na stałe, np. „14”.Na stronie autora projektu znaj-duje się także opis modyfikacjitransceivera Taurus do pracy w pa-śmie 80m.Przerobienie układu na pasmo80m wiąże się z następującymizmianami:zastosowanie częstotliwości po-średniej 8MHzkorekcja pracy VFO w taki spo-sób, aby osiągnąć zakres 4,4--4,2MHzużycie tłumika sygnału wejścio-wegoWnętrze Taurusa na 80m50Świat RadioPaździernik 2005wymiana obwodów LC odbiorni-ka i nadajnikaSzczegółowe zmiany dotycząceczęści TX i TX są podane w kolej-nych punktach uszeregowanychzgodnie z kolejnością montażu.Prawidłowo zmontowany i ze-strojony transceiver umożliwia na-wiązywanie łączności europejskichprzy użyciu anteny dipolowej lubGP oraz łączności DX-owych przyantenach z zyskiem energetycznym(Quad, Beam itp.). Układ, po wy-mianie cewek w obwodach odbior-nika i nadajnika, daje się łatwo ada-ptować na inne pasma amatorskie.Płytki drukowane i modyfikacjetransceiveraPo opublikowaniu pierwszej in-formacji o Taurusie wielu kolegówwyraziło chęć odwzorowania trans-ceivera. Stało się to bodźcem dowyprodukowania pewnej liczbypłytek drukowanych, a także spo-rządzenia szczegółowej instrukcjiuruchamiania urządzenia.„Wsród kolegów, którzy już za-częli montaż Taurusa, jest sporonowych znaków oraz kilkanaściebardzo „świeżych” licencji. To bar-dzo cieszy, że młodzież nie zaczynaod kupowania transceivera, ale odnauki radiotechniki z książek, In-ternetu i własnych doświadczeńkonstruktorskich. Nie ma bowiemnic przyjemniejszego dla HAM’ajak moment, w którym ożywa jegoradio i ktoś odpowiada na to pierw-sze wywołanie...”.Z bogatą historią rozwoju Tau-rusa i opisami jego budowy przezwielu kolegów można zapoznaćsię w „Dzienniku Taurusa”. Jest toteż miejsce, gdzie są umieszczonewszystkie spostrzeżenia i modyfi-kacje transceivera zgłoszone przezautora i kolegów. Z biegiem czasupowstała galeria fotografii i, ktowie, może w przyszłości „Klub Tau-rus”?Z dziennika wynika między in-nymi, że pierwszy Taurus urucho-mił w paśmie 80m Radek SP3OKU(kolejne Taurusy 80m są autorstwaJarka SP2FNC i Romka SP5OBJ).Taurus, jak każde urządzenieamatorskie, jest polem do popisudla eksperymentatorów. Pierwszemodyfikacje do Taurusa przesłał au-torowi Ryszard SP6IFN (AQ #018),który bardzo dokładnie przeanali-zował sprawę obu filtrów kwarco-wych. Posługując się fachowymi ob-liczeniami oraz doskonałym oprzy-rządowaniem, sprawdził pasmoprzepustowe filtrów i stwierdził, żecharakterystykę filtru nadawczegoRys. 1. Schemat ideowy nadajnikamożna polepszyć, np. usuwającoba dławiki 12uH. Ponadto projektSP6IFN zawiera dodatkową płytkęCW (szczegóły na stronie www.qsl.net/sp6ifn).Z kolei Piotr SP9LVZ zapropono-wał kilka interesujących dodatkówi modyfikacji do Taurusa (szczegółyna jego stronie www.republika.pl/sp9lvz w sekcji „Homebrew”).Niezwykle interesujący jest teżprojekt realizowany przez BobaWB6KWT, który jest na finiszuskładania swojego Taurusa (szcze-góły na jego stronie www.wb6kwt.com).Włodek SP5DDJ udzielając po-rad on line, stwierdził, że urucho-mienie części odbiorczej Taurusawłaściwie nie stwarza problemównawet bardzo początkującym ko-legom. Natomiast część nadawczastanowi pewien kłopot, szczególniegdy zastosuje się nieodpowiednieelementy i nie przestrzega zasadmontażu opisanych w instrukcji.Na początek konstruktor propo-nuje, aby wypróbować następującemodyfikacje:1. Podłączenie wskaźnika nadawa-nia i S-metra.2. Podłączenie skali cyfrowej.3. Eksperymenty z różnymi tranzy-storami mocy, np. BD139 (najtań-szy), 2SC1971, 2SC1970, 2SC1971,inne...4. Uruchomienie Taurusa na innychpasmach, niż 20m, np. 80m, 40mlub 6m (?)Do najczęściej występującychbłędów u początkujących konstruk-torów można zaliczyć:zbyt długie przewody łączącepłytkibrak ekranowanych przewodówłączących VFO, mikrofon i połą-czenia antenoweużycie przypadkowych konden-satorów zamiast ceramicznychużycie niesprawdzonych omo-mierzem rezystorów i (niestety)nieznajomość kodu paskowegobłędy w nawijaniu cewek i (szcze-gólnie) transformatorów TR1i TR2użycie niesprawdzonych tranzy-storów o bardzo dużej „becie”,szczególnie drivera (2N2219A)występowanie mikrozwarć po-między punktami lutowniczymii tzw. „zimnych lutów”montaż z pominięciem krokówomówionych w instrukcjiAle te błędy to tylko szkoła kon-struowania i niezbędna wiedzapraktyczna, bez której trudno my-śleć o samodzielnym konstruowa-niu radiostacji.Również wiele ciekawych inno-wacji na temat tego i innych urzą-dzeń QRP można znaleźć ma nowopowstałym Portalu QRP – www.sp-qrp.pl. Twórcą portalu i jego ad-ministratorem jest Łukasz SQ2DYL,a materiałów dostarczają sami za-interesowani koledzy. Okazało siębowiem, że przestarzałą formułęklubu zainteresowań można zastą-pić wygodną i niezobowiązującąaktywnością przy udziale dobro-dziejstw komputerów i Internetu.Portal ma już (od czerwca 2005)ponad dwustu zarejestrowanychuczestników i liczba ta systematycz-nie rośnie. Następuje więc niezwy-kle wartościowy powrót do korzeniradioamatorstwa, w czasach, gdyłatwiej jest radio kupić, niż je same-mu zrobić.Opracowano w redakcjina podstawie www.sp5ddj.prv.pli zdjęć SP5DDJOpublikowana na stronieinternetowejwww.sp5ddj.prv.plinstrukcja montażui uruchomienia tegotransceivera zawiera:1. Opis urządzeniai parametry.2. Przygotowanie domontażu.3. Montaż i uruchomie-nie części odbiorczej.4. Montaż i uruchomie-nie części nadawczej.5. Przygotowanie douruchomienia trans-ceivera.6. Strojenie transceivera.7. Pomiary i zakoń-czenie.Uniwersalny odbiornikCW/SSB na układzieMC3362 jest dostępnyw AVT jako kit AVT-2756Świat RadioPaździernik 200551 [ Pobierz całość w formacie PDF ]