TDM etap przedanalityczny, studia -farmacja gumed, rok IV, biochem kliniczna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wskazania do monitorowania
TERAPIA MONITOROWANA
ST
IJƊ
ENIEM LEKU WE KRWI
Etap przed analityczny, analityczny i po analityczny procesu
•
niski indeks terapeutyczny
•
ró
Ň
nice indywidualne w szybko
Ļ
ci eliminacji i wydalania leku
•
dla oceny efektywno
Ļ
ci działania leku (brak testów klinicznych)
•
ocena toksyczno
Ļ
ci, objawy przedawkowania lub nie dodawkowania
s
Ģ
trudno rozró
Ň
nialne
Zenon Jakubowski
•
choroby w
Ģ
troby i nerek
•
politerapia
•
kontrola przyjmowania leku
Wzory i definicje
Monitorowane leki
•
biologiczny okres półtrwania leku
T/2=O,693/k
el
przeciwpadaczkowe
Fenytoina, primidon, karbamazepina,
kwas walproinowy,ethosuksimid, luminal
digoksyna, digitoksyna
lidokaina, prokainamid, chinidyna
teofilina, kofeina
methotreksat
lit
amitryptylina, nortryptylina, imipramina
amikacyna, netylmycyna, tobramycyna,
gentamycyna
cyklosporyna A
•
obj
ħ
to
Ļę
dystrybucji
glikozydy nasercowe
leki antyarytmiczne
antyastmatyczne
Vd=masa leku w ustroju/st
ħŇ
enie leku w surowicy
Vd=fD/C
0
przeciwnowotworowe
przeciwdepresyjne
tricykliczne antydepresyjne
•
dobór dawki leku dla leków o farmakokinetyce liniowej
D
n
= (D
a
/C
a
) * C
n
przeciwbakteryjne (aminoglikozydy)
immunosupresyjne
1
Przyczyny przedawkowania leku
WIELOKROTNA DAWKA LEKU
niewýaůciwe przyjmowanie leku
niewýaůciwa dawka
zýa dostijpnoůĘ biologiczna leku-forma tabl. leku
interakcja leków
choroby wĤtroby i nerek
zmiany stijƋenia biaýek osocza
C
st
ħŇ
enie toksyczne
st
ħŇ
enie terapeutyczne
st
ħŇ
enie poni
Ň
ej terapeutyczne
infekcje przebiegajĤce z gorĤczkĤ
Dawka leku
D1
D2
D3
D4
D5
D6
Pobieranie krwi do bada
Ś
Proces badania st
ijƋ
enia leku we krwi
1. Czas pobrania
W godzinach porannych
7.00-9.00
Przed analityczny
analityczny
Po analityczny
1.Pytanie kliniczne?
5. Przygotowanie
próbki
8.Kliniczna
walidacja wyniku
2. Stan pacjenta
Na czczo
2.Wybór testu/leku
6.Wykonanie
badania
9.Odpowied
Ņ
na
pytanie/problem kl.
3. Miejsce pobrania
Krew z Ňyły łokciowej
10.Przyj
ħ
te
post
ħ
powanie
3.Zlecenie
7.Odprawa wyniku
4. Dobór probówki do
pobraı
Kod czerwony – surowica
kod fioletowy – krew pełna
4.Pobranie krwi
11.Wpływ na stan
pacjenta
Monitorowanie terapii pacjenta
2
Czynniki wpływaj
Ģ
ce
na wiarygodno
Ļę
wyniku
Proces badania laboratoryjnego
Wyposa
Ň
enie
Faza Przedanalityczna
Zewnątrzlaboratna
20,20%
F az a P oanalitycz na
17,60%
Warunki
lokalowe i
Ļ
rodowiskowe
Pobranie
próbki
Wiarygodno
Ļę
i dokładno
Ļę
wyników
bada
ı
personel
Faza Przedanalityczna
Wewnątrzlaboratoryjna
37,10%
Spójno
Ļę
pomiarowa
Walidacja
metod
F az a Analityc zna
25,10%
Post
ħ
powanie z
próbkami
W. G Guder, S. Narayanan, H. Wisser, B. Zawta
, Samples: From the Patient to the Laboratory. The impact of preanalitical variables on the quality of
laboratory results,
GIT VERLAND, 1996.
Czynniki wpływaj
Ģ
ce na jako
Ļę
badania w fazie przedanalitycznej
Zapewnienie jako
Ļ
ci bada
ı
=
Wdro
Ň
enie Systemu Jako
Ļ
ci
Czynniki zewn
Ģ
trz laboratoryjne
Faza
przedanalityczna
•
Sytuacja pacjenta
Wdro
Ň
enie systemu jako
Ļ
ci
§
zaanga
Ň
owanie pracowników
§
Ļ
rodki finansowe
§
czas
Zadania
§
standaryzacja post
ħ
powania na wszystkich etapach badania
§
zapobieganie wyst
Ģ
pieniu bł
ħ
dów analizy próbki
§
wykrywanie bł
ħ
dów
§
naprawa bł
ħ
dów
§
udoskonalanie sprawno
Ļ
ci i efektywno
Ļ
ci pracy laboratorium
§
minimalizowanie kosztów
•
Pobranie próbki
•
Transport próbki
Czynniki wewn
Ģ
trz laboratoryjne
•
Rejestracja zlecenia
•
Preparatyka próbki
•
Wybór testu analitycznego
3
Analiza
fazy
przedanalitycznej
na
Ocena
skierowa
ı
pod
wzgl
ħ
dem
wybranych
podstawie oceny jako
Ļ
ci skierowa
ı
kryteriów
Oddziały
szpitalne
Punkt pobra
ı
ACML AMG
W efekcie pierwszego badania udowodniono najcz
ħ
stszy bł
Ģ
d na
skierowaniach pacjentów szpitalnych ACK AMG -brak oznaczenia etykiet
Ģ
samoprzylepn
Ģ
.
Preprowadzenie badania:
§
Na podstawie sporz
Ģ
dzonej listy bł
ħ
dów
mo
Ň
liwych
Czas obserwacji
1 tydzie
ı
1 tydzie
ı
do
popełnienia
podczas
zlecania
bada
ı
utworzono
Liczba
przeanalizowanychzl
ece
ı
2998
1000
Numer identyfikacyjny oddziału
Imi
ħ
i nazwisko pacjenta
Numer historii choroby
Nazwa oddziału, data,
godzina wydruku
kwestionariusz.
Kwestionariusz jako narz
ħ
dzie do oceny
ilo
Ļ
ciowej bł
ħ
dów.
Liczba bł
ħ
dnych
zlece
ı
2479
117
§
PESEL pacjenta
Procent bł
ħ
dnych
zlece
ı
81,2 %
11,7%
Przeanalizowano skierowania
wystawione przez lekarzy ACK AMG,
lekarzy poradni przyszpitalnych ACK
AMG oraz lekarzy z innych zakładów
opieki zdrowotnej.
§
ĺ
rednia ilo
Ļę
bł
ħ
dów
na skierowaniu
1,9
1,4
Dokonano analizy ustalaj
Ģ
cej, które z oddziałów najcz
ħĻ
ciej popełniaj
Ģ
ten
bł
Ģ
d.
Sporz
Ģ
dzono w tym celu kwestionariusz.
Najcz
ħĻ
ciej
pojawiaj
Ģ
cy si
ħ
bł
Ģ
d
Brak piecz
Ģ
tki
lekarza zlecaj
Ģ
cego
badanie
Brak etykiety
samoprzylepnej
4
Ocena
skierowa
ı
pod
wzgl
ħ
dem
wybranych
Ocena
skierowa
ı
pod
wzgl
ħ
dem
wybranych
kryteriów
kryteriów
ILO
ĺĘ
BŁ
Ħ
DÓW
KLINIKA/ ODDZIAŁ
Skierowania bez etykiety
samoprzylepnej
30
25
Chirurgia naczyniowa
28
20
Czas obserwacji
2 dni
Hematologia i transplantologia
27
15
Neurologia
24
Liczba
przeanalizowanych
zlece
ı
677
10
Nadci
Ļ
nienie, diabetologia
22
§
Brak piecz
Ģ
tki oddziału
§
Brak podpisu lekarza
§
Brak numeru historii
choroby
5
Hematologia dzieci
ħ
ca
20
Liczba bł
ħ
dnych
zlece
ı
336
0
Oddział dzienny pediatryczny
20
Procent bł
ħ
dnych
zlece
ı
49,6%
Klinika chirurgii klatki piersiowej
19
Onkologia
19
KOR/OKIT
16
B RA K P IECZĄ TKI
BRA K PO D PISU LEKA RZA
BR A K H ISTO R II
BR A K NA KL EJKI
Nefrologia dzieci
ħ
ca
15
Dokonano pogł
ħ
bienia analizy o skierowania, z oddziałów popełniaj
Ģ
cych
najwi
ħ
cej bł
ħ
dów pod wzgl
ħ
dem współistnienia bł
ħ
du: braku oznaczenia
etykiet
Ģ
samoprzylepn
Ģ
z innymi bł
ħ
dami:
AMINOGLIKOZYDY
GTN =
GENTAMYCYNA, TOBAMYCYNA, NETYLMYCYNA
AKS =
AMIKACYNA, KANAMYCYNA, STREPTOMYCYNA
Ocena statystyczna hemolizy jako czynnika bł
ħ
du
przedanalitycznego
ilość badań w kierunku hemolizy; udział hemoliz > 30
35%
ü
ANIA I ZASTOSOWANIE
stosowane w leczeniu infekcji wywoýanych
przez paýeczki gram-ujemne
dziaýanie: transport przez býony kom. bakterii do
rybosomów i nieodwracalne wiĤzanie z podj.
3OS i 5OS, brak syntezy biaýka i ůmierĘ bakterii.
MONITOROWANIE
dla osiĤgniijcia maksymalnego efektu terapeutycznego
i z powodu ototoksycznoůci i nefrotoksycznoůci
MECHANIZM DZIA
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
paź
-07
lis
-07
gru
-07
sty
-08
lut
-08
mar
-08
kwi
-08
maj
-08
cze
-08
ilość przeprowadzonych badań
procent hemoliz
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]