technik artykul 2012 01 34858, 1-2012
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
TECHNIKA
DENT YST YCZNA
N
OWOCZESNY
T
ECHNIK
D
ENTYSTYCZNY
tech. dent.
Katarzyna Subotowicz
Jak licować tlenek cyrkonu?
Estetycznie, bezstresowo, skutecznie i bezpiecznie?
A
rtykuł krok po kroku
Tlenek cyrkonu stabilizowany tlen-
kiem itru ma nie tylko tę zaletę, że jest
ekstremalnie twardy i bardzo wytrzy-
mały. Jest on także materiałem prze-
puszczającym światło. Transparen-
cja, wynosząca ok. 50% wpadającego
światła, umożliwia wykonywanie na-
turalnie wyglądających uzupełnień.
Jednocześnie fakt, że tlenek cyrko-
nu jest także półkryjący pozwala na
pokrywanie przebarwionych koron
zębów
osiowymi a wargowo-podniebienny-
mi oraz brzeg sieczny powinny być
zaokrąglone (minimalny promień
0,4 mm).
Głównie ze względów estetycz-
nych brzeg sieczny należy zeszlifo-
wać o 2,0 mm. Minimalna szerokość
brzegu siecznego w kierunku przed-
nio-tylnym musi wynosić 0,9 mm,
aby uzyskać dokładne odwzoro-
wanie wewnętrznych powierzchni
konstrukcji.
prezentuje sposób
najefektywniejszego
licowania tlenku cyrkonu.
Z
ALECENIA
ODNOŚNIE
DO
PREPARACJI
Zalecenia odnośnie do preparacji pod
uzupełnienia z cerconu pokrywają się
ze znanymi zaleceniami preparacji
pod uzupełnienia pełnoceramiczne.
Opracowanie zęba bez stopnia lub
ze stopniem typu shoulder ze zuko-
śnieniem nie pozwala na wykonanie
uzupełnienia z tlenku cyrkonu, gdyż
obie formy opracowania kończą się
zbyt cienkim brzegiem, co może spo-
wodować pęknięcia brzegów korony
cyrkonowej.
Odpowiednie preparacje to:
• opracowanie typu chamfer (90°) – za-
okrąglony prosty kąt wewnętrzny,
• opracowanie typu shoulder z za-
okrąglonym kątem.
Opracowanie zębów przednich
odbywa się wg wspomnianych ogól-
nych reguł. Oprócz głębokości schod-
ka, wynoszącej 1,0 mm, zbieżność
ścian osiowych powinna wynosić
od 6° do 8°. W warunkach idealnych
przejścia pomiędzy powierzchniami
P
RZYGOTOWANIE
KONSTRUKCJI
W celu uzyskania równomiernego
obciążenia i zapewnienia równo-
miernej grubości warstw ceramiki
należy wykonać konstrukcje z tlenku
cyrkonu w pomniejszonej ostatecznej
formie anatomicznej zęba. Drobne
korekty, np. zmiany na krawędziach,
są przeprowadzane przy użyciu
drobnoziarnistych instrumentów
diamentowych. W celu uniknięcia
naprężeń w obrębie ceramiki do li-
cowania, np. Cercon ceram kiss lub
Cercon ceram love, należy zaokrąglić
istniejące ostre brzegi i krawędzie
konstrukcji.
Aby nie dopuścić do powstania
mikropęknięć, obróbka konstrukcji
powinna się zawsze odbywać przy
zastosowaniu płaszcza wodnego lub
turbiny chłodzonej wodą. Czynności
te należy wykonywać, nie stosując
zbyt dużego nacisku, w celu unik-
nięcia przegrzania konstrukcji cyr-
konowej. Konstrukcje z pęknięciami
i perforacjami nie nadają się do dal-
TITLE
How to flush zirconia?
Aesthetically, stressless, effectively and
safely?
SŁOWA KLUCZOWE
tlenek
cyrkonu, licowanie, nakładanie
linera, uzupełnienia pełnoceramiczne,
preparacja
STRESZCZENIE
Praca zawiera
szczegółowe wskazówki na temat
licowania tlenku cyrkonu.
KEY WORDS
zirconia, veneering,
applying liner, complete restorations,
preparation
SUMMARY
The work includes detailed
guidance of the zirconia veneering.
26
TECHNIKA
DENTYSTYCZNA
1
/2012
szej obróbki. Wcześniej sugerowano,
że konstrukcje z tlenku cyrkonu na-
leży poddać piaskowaniu tlenkiem
glinu (ziarnistość 110-125 μm, ci-
śnienie 3-3,5 bara), lecz po kilkuna-
stu latach badań klinicznych stwier-
dzono (i takie są obecne zalecenia),
że konstrukcji z dwutlenku cyrkonu
nie należy piaskować, ponieważ pro-
ces ten może miejscowo wytworzyć
bardzo wysoką temperaturę, mogą-
cą uszkodzić strukturę. Konstrukcje
są następnie czyszczone w strumie-
niu pary bądź w czystej kąpieli ultra-
dźwiękowej.
Przy nanoszeniu jednej warstwy li-
nera lub rezygnacji z jego zastosowa-
nia należy zwracać uwagę na zmianę
barwy podstawowej pod wpływem
barwy struktury, naturalnej barwy
kikuta i stosowanego materiału.
w celu uzupełnienia charakterystycz-
nych efektów.
W
ARSTWOWANIE
INDYWIDUALNE
NA
PRZYKŁADZIE
ZĘBÓW
W
WIEKU
ŚREDNIM
Pierwsze, co definiuje kolor i charak-
ter zęba w średnim wieku to starte
już nieco szkliwo, a więc ząb nie bę-
dzie już tak mleczny na powierzchni
przedsionkowej, nawet jeśli pozostaje
w jasnym kolorze (A2 lub coś podob-
nego), odcień nie jest już tak wysyco-
ny. Gęsta „polewa” szkliwna została
starta i spod spodu wyzierają nieco
intensywniejsze kolory. Zaczynam
oczywiście od linera, chociaż, jak już
wspomniałam, liner w przypadku
tlenku cyrkonu nie jest konieczny. Na-
tomiast jeśli chcemy wyciągnąć kolor
i efekty już od pierwszej warstwy, do-
brze jest zacząć już tutaj. Oczywiście
wszystko zależy od tego, jak bardzo
intensywną charakteryzację chce-
my przeprowadzić, ale przynajmniej
E
STETYCZNA
LINIA
PODSTAWOWA
W standardowej technice warstwo-
wej dla ceramiki nakładanej na tlenek
cyrkonu (np. Cercon ceram kiss, Cer-
con ceram love) można wykorzystać
znane z Duceram Kiss czy Duceram
love schematy nakładania warstw.
Pierwsza warstwa, czyli liner, stanowi
o uzyskaniu prawidłowego podstawo-
wego koloru, dobranego dla danego
pacjenta. Użycie linera w przypadku
cyrkonu (bo nie jest on niezbędny
do napalenia na tę podbudowę ce-
ramiki) pozwala na wydobycie głębi
i osiągnięcie trójwymiarowej formy
zęba. Natomiast nakładanie kolej-
nych warstw możemy wzbogacić
o dodatkowe wartości już od pierw-
szego, można rzec, pędzelka. I tak,
bezpośrednio na liner warto nałożyć
nieco intensywnej dentyny, niezbyt
ciemnej, odpowiadającej odcieniom
zębów młodych.
Zastosowanie dwóch kolejnych
mas (dentyny/masy brzegu sieczne-
go) umożliwia powstanie w krótkim
czasie estetycznego i starannie do-
branego licowania. Najpierw należy
zbudować trzon zębiny i przy zasto-
sowaniu techniki
cut-back
przygo-
tować go do nałożenia masy brzegu
siecznego. Następnie odciętą część
uzupełniamy do pełnego kształtu ana-
tomicznego przy użyciu masy brzegu
siecznego. Tak wymodelowane masy
wypalamy na programie pierwszego
wypalania dentyny.
Pomniejszoną w wyniku skurczu
koronę uzupełniamy odpowiednią
dentyną oraz masą brzegu siecznego
i wypalamy, a potem wykańczamy.
Następnie odbywa się wypalanie gla-
zurujące przy użyciu lub bez użycia
masy glazurowej oraz barwników
N
AKŁADANIE
LINERA
Najpierw przy użyciu linera należy
przygotować strukturę z tlenku cyr-
konu, np. Cercon base. Liner nadaje
koronie pożądaną barwę podstawo-
wą i jest dopasowany do kolornika
V i 3D Master (Cercon ceram love).
Standardowa technika warstwo-
wa i właściwa reprodukcja odcieni
wg kolornika V wymagają zarówno
przy konstrukcjach białych, jak i bar-
wionych nałożenia jednej lub dwóch
cienkich, kryjących warstw linera. In-
dywidualna technika warstwowa do-
puszcza możliwość naniesienia jednej
warstwy linera lub licowanie bez jego
użycia. Liner nie wpływa na przyczep-
ność, ale poprawia kondycję cyrkonu,
który charakteryzuje się dużym na-
pięciem powierzchniowym. Napięcie
to może powodować „ześlizgiwanie
się” ceramiki napalanej na nieprzygo-
towaną podbudowę. Można również
wykonać palenie „pasywacyjne” (cie-
niutka warstwa dentyny czy innych
bazowych mas ceramicznych w tem-
peraturze wyższej o około 100°C
od regularnej temperatury dentyny
wybranej ceramiki) lub palenie „re-
laksacyjne”, czyli przepalenie pod-
budowy z cyrkonu w temp. 1050°C
przez 5 min. Wszystkie wymienione
czynności polepszają fizyczny efekt
napalenia ceramiki, choć nie dają
żadnego łączenia chemicznego.
27
TECHNIKA
DENT YST YCZNA
N
OWOCZESNY
T
ECHNIK
D
ENTYSTYCZNY
w niektórych obszarach zęba można
się pokusić o ciemniejszy ton linera
niż przypisany do danego koloru.
Kolejnym etapem jest oczywiście za-
maskowanie czapeczki cyrkonowej.
Do tego celu służą masy o podwyż-
szonej fluorescencji – intensywne,
fluorescentne dentyny dodatkowo
ciemniejsze (Power chroma w syste-
mie Kiss oraz ID w systemie LOVE)
oraz fluorescentne masy w kolorze
brzegów siecznych (FLU i GREY INSI-
DE). Jeśli chcemy podkreślić nieco już
obnażone szyjki zębów, można w oko-
licy przydziąsłowej użyć również in-
tensywnych dentyn, nieco ciemniej-
szych niż adekwatne do zadanego ko-
loru. W obszarze konturu preparacji,
zwłaszcza jeśli ząb nie jest zbyt moc-
no oszlifowany, można wykorzystać
znakomity efekt GREY INSIDE, czy-
li masy dość mlecznej, ale szarawej,
która znakomicie gasi jaskrawość,
świecenie czapki (efekt lampy).
W środkowej części zęba dobrze
wygląda ciemniejsza warstwa ID, do-
brana indywidualnie – nieco bardziej
żółta lub pomarańczowa, zależnie
od tonacji, w jakiej chcemy utrzy-
mać ząb (polecam serię artykułów
w „NTD” na temat zębów młodych,
w średnim wieku i zębów dojrzałych).
Kolejną masą, co niezmienne pozosta-
je niezależnie od wieku pacjenta, jest
dentyna podstawowa, która stanowi
tu tylko bazę wyjściową do dalszej
charakteryzacji.
Kiedy przygotujemy już miejsce
do ułożenia warstw szkliwnych
(wykonamy redukcję pewnej ilości
dentyny), czas na zabawę z kolora-
mi. Należy pamiętać o tym, że mame-
lony takich zębów nie mają już for-
my regularnych falbanek i są raczej
prostymi, w miarę równymi pasma-
mi o intensywniejszej barwie. Żeby
uzyskać naturalny efekt startych
mamelonów, można przygotowany
kształt ponownie pokryć delikatnie
intensywnymi dentynami (ID), by za-
trzymać nieco światła w tym obszarze
1
2
3
1
Niebarwiona konstrukcja z cerconu
2
Konstrukcja barwiona z cerconu
3
Wypalony liner
28
TECHNIKA
DENTYSTYCZNA
1
/2012
zęba. Dla podkreślenia wyrazistości
tych elementów pomiędzy subtelne
nacięcia nanosimy bardziej przezier-
ne, opalizująco-przezroczyste masy
szkliwa. Dobrze będzie tu wyglądać
masa szarotransparentna (FOG lub
FOG pomieszana ze S BY). Dla przy-
pomnienia: to przezierna masa opa-
lizująca, więc niezbyt „agresywna”
w swej transparencji. W środkowej
części brzegu siecznego można do-
dać pomarańczowego (SUNSET) lub
żółtawego (SUNRISE) szkliwa, ewen-
tualnie złagodzonego S BY. Jeśli chce-
my pokusić się o efekt popękanego
szkliwa, dobrze wykonać to, naprze-
miennie układając standardowy brzeg
sieczny, do jego ostro odciętej, piono-
wej ścianki „przytulamy” cieniutki pa-
seczek całkowicie przeziernej masy,
jaką jest TC (efekt szyby).
U stosunkowo młodego pacjenta nie
będzie wyglądać dobrze, jeśli wyko-
namy trójwymiarowe pęknięcia przy
pomocy farbki zamkniętej pomiędzy
warstwami siecznymi, gdyż pęknię-
cia nie zdążyły się jeszcze „utrwalić”
i zabarwić na intensywniejsze kolory.
Jeśli zależy nam, by krawędź startego
brzegu siecznego wyglądała natural-
niej (na cieńszą i bardziej zniszczoną),
możemy dopełnić kształt brzegiem
opalizującym dostosowanym do wy-
branego odcienia uzupełnienia bądź
ponownie S BY. Pamiętajmy, że kra-
wędź nie będzie już obła i zaokrąglo-
na, tylko dość równo ścięta, o nie-
co „poszarpanym” wyglądzie. Jest
to bardzo indywidualna kwestia, gdyż
zdarzają się pacjenci, którzy bardzo
walczą o to, by brzeg był równiusień-
ki, bez żadnych defektów. Jednakże
u większości ludzi w średnim wieku
można odnaleźć ślady po odgryzaniu
różnych nitek, żyłek czy chociażby
mikrouszkodzenia linii krawędzi
szkliwnej powstałe w wyniku natu-
ralnego ścierania zębów.
Doskonałym dopełnieniem formy
powierzchni przedsionkowej będzie
ułożenie na krawędziach stycznych
delikatnych niebieskości o głębszym,
może nawet lekko fioletowym odcie-
niu, opalizujących wałeczków szkliw-
nych (OE OCEAN lub OE OCEAN
zmieszany z „rozcieńczalnikiem”,
efekt S BY).
Jeśli nie chcemy przesadzać z uroz-
maicaniem, kształt ostateczny można
osiągnąć również podstawową masą
brzegu siecznego (E). Kroplą dopeł-
niającą całości może być ułożenie
w środkowej części zęba cieplejszego
szkliwa (np. SUNSET lub SUNRISE).
W tym celu z gotowej już korony, tam
gdzie chcemy dobarwić ząb, należy
wybrać nieckę o łagodnych, coraz
płytszych brzegach i uzupełnić wy-
branym kolorem. Nie zapominajmy
o powierzchni podniebiennej, która
będzie wybarwiona intensywniej
niż przedsionkowa, ale jeszcze bez
ewidentnie widocznej wtórnej zę-
biny. Możemy posłużyć się ID 2 lub
3, o bardziej żółtej lub bursztynowej
29
TECHNIKA
DENT YST YCZNA
N
OWOCZESNY
T
ECHNIK
D
ENTYSTYCZNY
barwie. Wałki szkliwne budujemy
z opalizującej masy szkliwnej stan-
dardowej dla wybranego koloru lub
opalizującej, pomieszanej z mlecz-
nym, białawym WS. Do palenia ko-
rekcyjnego można używać już niemal
wyłącznie opalizujących mas koloro-
wych, chyba że bardzo widocznie bra-
kuje pełnych kształtów dentynowych.
W takim wypadku najpierw uzupeł-
niamy dentynę, a dopiero potem
możemy zaszaleć z opalizującymi,
barwionymi masami szkliwnymi.
Życzę udanych eksperymentów.
Warto trochę pofantazjować, bo nie
są to tak intensywnie widoczne war-
stwy, które mogłyby całkowicie zmie-
nić zaplanowany kolor, a za to nadają
uzupełnieniom niezwykle naturalny
wygląd.
Po ukończeniu pracy należy oczywi-
ście sprawdzić, czy na wewnętrznych
krawędziach lub stopniu nie została
wypalona glazura lub jakieś odrobin-
ki ceramiki. Należy je delikatnie usu-
nąć, najlepiej delikatnym diamentem
o drobnym nasypie, ewentualnie wy-
piaskować, ale ciśnienie nie powinno
być wyższe niż 1,5 bara. Konstrukcji
nie trzeba wytrawiać tak jak innych
uzupełnień bezmetalowych, w za-
sadzie nie ma to sensu. Cyrkon nie
ulega wytrawianiu nawet kwasem flu-
orowodorowym. Jeśli chcemy mieć
pewność, że podbudowa jest dobrze
przygotowana, niezatłuszczona i su-
cha, wystarczy przetrzeć wnętrze ko-
ron wacikiem z czystym spirytusem
i odparować bądź osuszyć.
Czasem zdarza się (jeśli nie często),
że nie wszędzie mamy wystarczającą
ilość miejsca i musimy pozostawić
kontakt z zębami przeciwstawnymi
bezpośrednio z cyrkonem. Jeśli gdzie-
kolwiek w naszym uzupełnieniu po-
zostaje niepokryty ceramiką tlenek
cyrkonu, musi on być albo wyglazu-
rowany, albo idealnie wypolerowa-
ny – są dostępne na rynku doskonałe
gumki i pasty przeznaczone do tlenku
cyrkonu.
4
5
6
7
4
Cieniutka warstwa pasywacyjna po wypaleniu
5
Pierwsza warstwa indywidalizowana gotowa do wypa-
lenia
6
Drugie palenie uzupełniające efekty szkliwne
7
Efekty w brzegu siecznym po drugim wypaleniu
dentynowym-szkliwnym
30
[ Pobierz całość w formacie PDF ]