technik artykul 2011 02 32154, 2-2011
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
INNOWACYJNA
PRACOWNIA
2
/2011
dr Zbigniew Raszewski
Wpływ proporcji mieszania
i sposobu polimeryzacji
na parametry akryli
W
ykonywanie uzupeł-
Podczas wykonywania ruchomych uzu-
pełnień protetycznych bardzo często
zdarza się, że wszystko jest już dopięte
na ostatni guzik i pozostaje tylko zamie-
nić pięknie ustawione w wosku zęby
na akryl. Przygotowujemy ciasto akry-
lowe, bardzo często za pomocą różnych
miarek lub na oko, i po określonym
czasie (czas ciastowania) nakładamy
do puszki, prasujemy i zaczynamy poli-
meryzację. Po ochłodzeniu ramki wraz
z puszką niejednokrotnie okazuje się,
że proteza ma liczne pory lub podwyż-
szone zwarcie. Wszystkie nasze zabiegi
poszły na marne i pracę należy popra-
wić lub wykonać nową.
Często padają wówczas zarzuty pod
adresem producentów akrylu, że po-
przednie opakowanie było w porządku,
a to jest do niczego. Zapominamy jed-
nak, że przy poprzednim opakowaniu
mogło być cieplej w pracowni, ciasto
dochodziło szybciej lub po prostu mie-
liśmy troszkę więcej czasu i mniej pro-
tez do wykonania, przez co siłą rzeczy
bardziej się do tego przyłożyliśmy.
nego, np. Zetalabor, w celu osłony zę-
bów akrylowych tak, aby później nie
trzeba było usuwać gipsu z przestrzeni
międzyzębowych.
W celu poprawy adhezji zębów akry-
lowych do płyty protez dobrze użyć
specjalnych preparatów, tzw. bondów,
np. Villacryl Bond lub preparatu firmy
Megadental, szczególnie jeśli w uzupeł-
nieniu stosujemy tylko części licowe
zębów.
Po zmieszaniu proszku z płynem
w szklanym naczyniu dobrze jest kilka-
krotnie zamieszać szpatułką ciasto tak,
aby uzyskać pewność, że cały proszek
został zwilżony przez płyn. Następ-
nie należy je szczelnie przykryć, aby
monomer nie odparowywał z akrylu.
Nie polecam używania naczynek wy-
konanych z silikonu, gdyż „wsysają”
one monomer, przez co ciasto staje się
za suche.
nień protetycznych
to podstawowe prace
techników dentystycznych.
Teoretycznie, kiedy wszystko
wykonywane jest zgodnie
z zaleceniami producentów,
nie powinno być żadnych nie-
spodzianek, niejednokrotnie
jednak pojawiają się nieprze-
widziane problemy w postaci
porów lub podwyższonego
zwarcia. Publikowany arty-
kuł pokazuje, jakie błędy
są najczęściej popełniane
oraz jak można ich uniknąć.
D
LACZEGO
TWORZĄ
SIĘ
PORY
Jak wiadomo, czas ciastowania okre-
ślonego tworzywa jest bardzo różny
i wynosi od ok. 10 minut (Meliodent)
do 25 minut (Villacryl H). Parametry
te odnoszą się do temperatury ok. 20-
23°C; jeśli jest cieplej (ok. 30°C), to czas
ten może ulec skróceniu nawet o poło-
wę. Oczywiście dotyczy to również tem-
peratury samego proszku i płynu, nie
tylko temperatury otoczenia. Dodatko-
wo jest to istotne dla proporcji miesza-
nia zalecanej przez producenta, czyli
np. 2,4 g proszku na 1 ml płynu. Jeśli
postanowimy dodać więcej płynu, na-
wet o ok. 0,5 ml na 15 g proszku, to cza-
sy te ulegają wydłużeniu. Wówczas
zaczynamy się niecierpliwić, że ciasto
P
OLIMERYZACJA
AKRYLU
NA
GORĄCO
W niniejszym artykule chciałbym pod-
sunąć kilka wskazówek na temat samej
polimeryzacji akrylu na gorąco, które
być może w przyszłości pozwolą Pań-
stwu uniknąć niepowodzeń.
Po pierwsze – kwestia dwukrotnego
zaizolowania powierzchni gipsu. Za po-
mocą separatora gips-akryl (Izolit, Izos-
sol itp.) nanosimy na czystą powierzch-
nię gipsu i pozostawiamy przez około
5-10 minut w celu dobrego wchłonięcia
się. Dobrze jest użyć silikonu technicz-
SŁOWA KLUCZOWE
parametry akryli,
proporcje mieszania, polimeryzacja
STRESZCZENIE
Praca opisuje
problemy związane z nieodpowiednimi
procedurami wiążącymi się
z wykonywaniem prac protetycznych.
Autor skupia się na najczęściej
popełnianych błędach oraz radzi, jak
można tych problemów uniknąć.
59
INNOWACYJNA
PRACOWNIA
N
OWOCZESNY
T
ECHNIK
D
ENTYSTYCZNY
wolno „dochodzi”, i aby można było
go umieścić w puszce, moczymy ręce
wodą, by nie przykleiło się do dłoni.
Czasami nawet nie dotykamy ciasta
rękami, tylko w konsystencji półpłyn-
nej (faza nitek) wlewamy do puszki.
Takie udogodnienia prowadzą na ogół
do tego, że w przypadku grubych protez
żuchwy po spolimeryzowaniu pojawia-
ją się pory.
Jeśli przed kontaktem z ciastem zmo-
czymy ręce, na początku wszystko wy-
daje się w porządku, ale po 2-3 dniach
proteza staje się coraz bardziej mlecz-
na z powodu wody, która dostała się
do wnętrza akrylu i powoduje zamia-
ny w kolorze. Jeśli zaczniemy zwięk-
szać ilość płynu o 10-20% (np. zamiast
15 g proszku do 6 ml płynu zmieszamy
13 g), wpłynie to na pogorszenie wła-
ściwości mechanicznych samej protezy
(wyk. 1).
proporcji mieszania zalecanych przez
producenta, nawet jeśli zaraz po zmie-
szaniu proszku z płynem wydaje się
nam, że ciasto jest za suche. Po drugie
należy odczekać do momentu, kiedy cia-
sto nie będzie przyklejać się już do rąk
i dopiero wówczas zagnieść do uzyska-
nia jednolitej barwy i umieścić w puszce
w jednym kawałku (nie dolepiać z kilku
części). Czasami po wyrobieniu w rę-
kach wydaje się, że ciasto jest mleczne,
jednak po polimeryzacji uzyskujemy
piękną przezierną protezę.
J
AK
UNIKNĄĆ
NIEPOWODZEŃ
Aby uniknąć tego typu przykrych sytu-
acji, należy po pierwsze przestrzegać
1
2
3
4
5
6
7
1
Ciasto zagniatane mokrymi rękami
2
Materiał wrzucony do wrzątku
3
Mokre ręce i zbyt szybkie prasowanie
4
5
Pojedyncze bąbelki są wynikiem zamkniętego
powietrza
6
Technika wlewowa, silikon wchłonął monomer
7
Zbyt mało materiału
60
INNOWACYJNA
PRACOWNIA
2
/2011
Co do samej ilości materiału nałożo-
nego do puszki, należy stosować około
20-proc. nadmiar, tak aby przy rozpo-
częciu prasowania puszki w prasie nad-
miar ciasta wychodził równomiernie
z każdej strony. Jeśli z któregoś kierun-
ku wychodzi go zbyt mało, istnieje duże
prawdopodobieństwo, że proteza w tym
miejscu będzie przesuszona lub sporo-
wana. Kiedy akryl źle się wyprasowuje,
oznacza to, że został nałożony do puszki
zbyt wcześnie. Po około 10-15 minutach
prasowania z puszki nie powinien już
wychodzić nadmiar ciasta, a kontra ład-
nie pasuje do reszty puszki. Ciśnienie
na prasie powinno być stałe; wtedy je-
steśmy pewni, że po spolimeryzowaniu
materiału nie będzie podniesionego
zwarcia.
powyżej 0,7-1 cm polecałbym umiesz-
czenie puszki w polimeryzatorze w wo-
dzie o temperaturze około 30°C i powol-
ne ogrzewanie, tak aby całość doprowa-
dzić do wrzenia po ok. godzinie. Jeśli
wykonywana przez nas proteza będzie
grubsza niż 2-2,5 cm, wówczas czas
do momentu zagotowania należy wy-
dłużyć o kolejne 30-45 minut. Będziemy
mieć wtedy pewność, że w strukturze
materiału nie pojawią się pory.
Jeśli puszka jest już skręcona w ram-
ce, akryl może czekać nawet kilka go-
dzin ,zanim zostanie utwardzony i nie
spowoduje to żadnych niekorzystnych
zmian w jego wyglądzie i właściwo-
ściach. Starsi technicy pamiętają jesz-
cze materiały czeskiej produkcji, które
można było po zmieszaniu proszku
z płynem przechowywać w lodówce
przez całą noc i użyć dopiero rano.
łość na złamania został przedstawiony
na wykresie 2. Czasami więc warto
potrudzić się troszkę dłużej i uzyskać
materiał o 20-30% mocniejszy niż taki
polimeryzowany na szybko. Materiał,
który został spolimeryzowany w po-
śpiechu, często jest bardzo kruchy
(wyk. 3) i podczas wybijania z gipsu
może pęknąć.
Na kruchość materiału akrylowe-
go ma też wpływ zbyt gwałtowne jego
ochłodzenie, np. poprzez zanurzenie
gorącej puszki w zimnej wodzie, aby
szybciej można było ją otworzyć.
Na rynku dostępne są tworzywa róż-
nych producentów, czasami różniące
się odpornością na złamanie, co zostało
przedstawione na wykresie 4.
Jeśli wrzucimy puszkę z akrylem
do wrzącej wody i zaczniemy gotować,
to prawie na pewno uzyskamy protezę
pełną porów.
Jak widać, mimo że akryl jest mate-
riałem dobrze znanym, ciągle jeszcze
potrafi sprawić kłopoty. Jak we wszyst-
kim jednak popłaca cierpliwość, która
wbrew pozorom może zaoszczędzić
nam wiele czasu.
P
ROCES
POLIMERYZACJI
Kiedy już zaczynamy sam proces po-
limeryzacji, powinniśmy pamiętać,
że im grubsza warstwa materiału, tym
wolniej trzeba go utwardzać, nawet jeśli
stosujemy materiały do szybkiej polime-
ryzacji, np. Vertex Rapid lub Villacryl
Rapid. W przypadku protez o grubości
D
LACZEGO
WARTO
POŚWIĘCIĆ
SWÓJ
CZAS
Co do samej metody utwardzania, za-
chęcałbym do nieskracania czasu goto-
wania. Wpływ sposobu polimeryzacji
Villacrylu H Plus na jego wytrzyma-
120
120
105,6
103,7
102,2
100,5
100,7
95,9
100
80
100
80
80
73,8
66,2
60
40
60
40
20
0
20
0
2,5/1
2,33/1
2,16/1
2,0/1
20 min
w 100°C
30 min w 60°C
45 min w 100°C
30 min w 60°C
60 min w 100°C
30 min w 60°C
90 min w 100°C
30°C powolne ogrze-
wanie do 100°C przez
3 h 60 min 100°C
Wykres 1. Odporność Villacrylu Rapid na złamanie w zależności od proporcji prosz-
ku do płynu
Wykres 2. Odporność na złamanie Villacrylu H polimeryzowanego w różnych warun-
kach
8
7
6
5
4
3
2
1
0
120
100
7,47
84,5
91,9
94,2
6,76
84,1
6,58
6,41
102,2
80
4,68
60
40
20
0
20 min
w 100°C
30 min w 60°C
45 min w 100°C
30 min w 60°C
60 min w 100°C
30 min w 60°C
90 min w 100°C
30°C powolne ogrze-
wanie do 100°C przez
3 h 60 min 100°C
Villacryl H
Meliodent
Paladent
Vertex Rapid
Villacryl Rapid
Wykres 3. Ugięcie przy złamaniu dla Villacrylu H polimeryzowanego w różnych
warunkach
Wykres 4. Odporność na złamanie
61
[ Pobierz całość w formacie PDF ]