terapia skoliozy wrodzonej, Fizjoterapia, Kinezyterapia, art. kinezyterapia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
KINEZYTERAPIA
Terapia
skoliozy wrodzonej
W artykule przedstawiono czteroletnią obserwację przypadku skoliozy drugiego stopnia wrodzonej, genetycznej, egzogennej
oraz metodologię zachowawczego leczenia jej ruchem w warunkach trudnych. W pracy wykorzystano materiał własny.
została skierowana na ćwiczenia korekcyjne do grupy z wa-
dami postawy. Brała udział w tych zajęciach do III klasy włącznie.
Następnie przez 4 lata trwała przerwa w ćwiczeniach, aż do
II klasy gimnazjalnej. Brak ćwiczeń i zajęć korekcyjnych wynikał
ze złej organizacji sieci punktów korekcyjnych dla dzieci, poza
tym zajęcia w szkołach organizowano jedynie dla klas od I do III,
do tego bierna postawa rodziców dopełniła luki w ćwiczeniach.
Uczennica, będąc w II klasie gimnazjum, trafiła do ośrodka
w Kętach, gdzie nadal uczestniczy w ćwiczeniach ruchowych.
Podczas zajęć w ośrodku (od 17 II 2003 r. do 17 II 2007 r.) poddana
była systematycznym ćwiczeniom oraz okresowym pomiarom
prób i parametrów ortopedycznych związanych z rozwojem
fizycznym i korekty wad postawy. Jej przypadek wyglądał na
skoliozę wrodzoną, genetyczną, egzogenną. Tę postać skoliozy
potwierdziły: zdjęcie RTG klatki piersiowej, przegląd postawy,
pomiary ortopedyczne i czteroletnia obserwacja.
Z analizy zdjęcia RTG klatki piersiowej wynika: Sc. IIº ok. Th4-Th10
40o et. sin. Th12-L5 27o, tyłowygięcie kości krzyżowej, duże przestrze-
nie międzykręgowe, jak L1-L2, L2-L3, L3-L4 i L4-L5, wysycenie i ślady
dziobów kręgów L1-L5, sakralizacja L5 oraz rotacja Th1-L5.
Trzy etapy
Cały okres pobytu w ośrodku podzielić można na 3 etapy:
– wprowadzenie do właściwej korekty postawy ciała i przygoto-
wanie ogólne,
– właściwe oddziaływanie przeciw skrzywieniu oraz poprawa
wytrzymałości,
– szczególne oddziaływanie i praca nad zmniejszeniem skrzy-
wienia.
Noga [cm]
Lp.
Lewa
Prawa
17 II 03
168
2
60
60
20
140
92,5
91
VI 03
169
0
60
134/74
72
95
140
8 XII 03
169
0
59
105/72
82
2800
85
0
19 XII 03
169
6
59
118/72
99
2900
95
2
12 I 04
10
2700
20
13 II 04
169
9
60
122/68
69
2900
100
2
28 VIII 04
169
10
60
112/75
94
3000
100
6
XII 04
169
12
2800
105
150
IV 05
169
6
61
2900
110
VI 05
169
4
61
104/66
71
2900
110
0
110
15
35
VII 05
110/80
79
19
8,55’
5 IX 05
147/57
87
8’
X 05
60
2700
100
9 XI 05
169
6
60
99/58
61
2700
100
2
VI 06
62
3000
X 06
3100
115
I 07
65
114
II 07
3300
10
18
100
23
29
93
92
Tabela 1. Wyniki pomiarów kontrolnych, ćwiczeń i prób
Pojemność życiowa płuc [ml]
Pojemność życiowa płuc
w zwisie na trapezie [ml]
Ciśnienie krwi + tętno
Trapez
20.XII.06 18 169/9 62 2600 2800 2000 2000 2300 2200 3000 3000
137/100
84
111/69
71
130/90
80
140/100
86
126/72
65
119/80
76
108/58
136
126/76
70
2,30’ 7,45’
20.I.07
19 169/9 65 3000 3000 2000 1800 2000 3000 3000 3000
123/82
93
116/70
68
120/72
80
123/74
75
138/97
73
132/91
75
125/78
85
136/90
74
2,30’
10’
Tabela 2. Wyniki pomiarów fizjologicznych przeprowadzonych w celu sprawdzenia osiągnięć korekcyjno-sprawnościowych
18
REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008
U
czennica po badaniach okresowych w szkole, w klasie „0”,
KINEZYTERAPIA
Pierwszy okres trwał ok. 18 miesięcy i charakteryzował się całym
szeregiem ćwiczeń ogólnych, ogólnie usprawniających, symetrycz-
nych, z dostępnymi przyborami i przyrządami takimi jak (rys. 1):
laska gimnastyczna, piłka lekarska, ciężarki ręczne, roleksy, sprę-
żyny, liny pionowe, trapezy, drabinki, miniskrzynie, stół do ćwiczeń
oraz antygrawitacyjny przyrząd do pomiaru wzrostu, elongacji
kręgosłupa i ćwiczeń według własnego pomysłu (fot. 1, str. 20).
Okres drugi, trwający ok. 12 miesięcy, to kontynuacja ćwiczeń
z poprzedniego etapu z akcentem na
wytrzymałość oraz włączenie ćwi-
czeń o charakterze asymetrycznym,
ćwiczeń na stole rehabilitacyjnym,
zwisów czynnych na drabinkach,
trapezach pojedynczych i podwój-
nych, na linach z obciążeniem
ramion i karku, na stole rehabilita-
cyjnym, a także z pętlą Glissona na
trapezie (rys. 1).
Okres trzeci trwał ok. 1,5 roku i charakteryzował się pracą
na trapezach, linach i stole rehabilitacyjnym i odpowiednimi
obciążeniami ramion, nóg, pasa biodrowego, karku i głowy; praco-
wano także na podwójnym trapezie i nadal stosowano ćwiczenia
asymetryczne.
Tygodniowy plan zajęć ruchowych w obserwowanym przy-
padku obejmował:
– ćwiczenia korekcyjne na sali gimnastycznej przystosowanej do
tych zajęć (3 x w tygodniu),
– pływanie na krytym basenie w miejscu zamieszkania
(2 x w tygodniu),
– wycieczkowanie (1 x w tygodniu),
– zajęcia obligatoryjne w szkole: 3 godziny wychowania fizycz-
nego oraz 1 godzina na basenie szkolnym.
W sumie było to około 16 godzin oddziaływania fizycznego
i korekcyjnego na organizm tygodniowo.
Dla sprawdzenia osiągnięć
korekcyjno-sprawnościowych
u ćwiczącej prześledzono
trzy pomiary fizjologiczne.
Wyniki badań
Wyniki prowadzonych pomiarów kontrolnych, ćwiczeń i prób
przedstawia tabela 1. W okresie czterech lat najmniejszy przy-
rost zanotowano we wzroście (od 168 cm do 169 cm). Przyrost
elongacji kręgosłupa osiągnął wartości od 0 mm do 12 mm.
Dość stałą wartość, co należy
uznać za objaw korzystny, przed-
stawia waga ciała, która wahała
się między 59 kg a 62 kg. Raz, po
chorobie infekcyjnej, waga na
krótko wzrosła do 65 kg. Ciśnienie
krwi skurczowe w spoczynku ma-
lało ze 134 mmHg do 99 mmHg,
a rozkurczowe z 74 mmHg do
58 mmHg pod koniec obserwowanego okresu. Tętno wahało się
od 72/min do 61/min. Pojemność życiowa płuc mimo ćwiczeń,
pływania oraz higienicznego trybu życia wzrosła z 2800 ml do
3100 ml, czyli zaledwie o 300 ml.
Dynamometria lędźwiowa przedstawia spodziewaną prawi-
dłowość w stosunku do włożonego wysiłku – wzrost z 60 kg
do 115 kg. W ostatnim okresie pobytu w ośrodku także gibkość
(skłon w przód) jest zauważalna – wzrost z 0 do 6 cm pod koniec
obserwacji.
Na trzecim etapie zasadniczo kończy się cykl rehabilitacji
ruchowej ucznia w tym wieku. Ćwicząca kończy szkołę średnią,
a objęcie ciągłą rehabilitacją studenta w prowincjonalnym ośrod-
ku nie jest możliwe.
Zatem dla sprawdzenia osiągnięć korekcyjno-sprawnościowych
u ćwiczącej prześledzono dwukrotnie trzy pomiary fizjologiczne:
Hantle – 4 kg
Skrzynia
Liny
Minidrążek A
Trapez ruchomy
Ekspander
Piłka lekarska – 4 kg
Pętla Glissona
Minidrążek A
Minidrążek B
Rys. 1. Przybory i przyrządy do ćwiczeń ogólnych, ogólnie usprawniających i symetrycznych
REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008
19
KINEZYTERAPIA
7
pojemność życiową płuc, ciśnienie krwi i zachowanie się tętna.
Pomiarów dokonano w odstępie miesiąca.
Pojemność życiową płuc mierzono w pozycji stojącej, siedzącej,
w staniu na rękach i w zwisie na trapezie podwójnym głową w dół.
W tym samym czasie mierzono ciśnienie krwi i tętno. Wspomnia-
ne wartości prób notowane były w spoczynku, po wysiłku i także
z obciążeniem stosowanym w ćwiczeniach. Wyniki przedstawia
tabela 2 (str. 18), z której jasno wynika, iż pojemność życiowa
płuc zachowuje dość stałe wartości: od 1800 ml do 3000 ml.
Przy czym 1800 ml to wartość wydychania pod koniec stania na
rękach. Zwraca uwagę jednakowy czas stania na rękach (2,30')
w obydwu próbach. Natomiast podczas ćwiczeń w zwisie głową
w dół ćwicząca osiągnęła 10' w drugiej próbie, w porównaniu do
7,45' uzyskanych w pierwszej próbie.
Cztery lata ćwiczeń są okresem umożliwiającym zaobserwo-
wanie zmian postawy ciała. Czas ten, jak się wydaje, pozwala na
zatrzymanie pogłębiania się bocznego skrzywienia kręgosłupa,
daje możliwość wzmocnienia gorsetu mięśniowego klatki pier-
siowej i kręgosłupa, a także jest gwarantem zauważalnej poprawy
sprawności ogólnej i specjalistycznej. Pozwala na uregulowanie
ciśnienia krwi i tętna oraz uniknięcie ewentualnego zabiegu ope-
racyjnego i zachowanie naturalnej ruchomości kręgosłupa.
1
2
3
8
Ćwiczenia korekcyjne
Ćwiczenie korekcyjne nr 1
• Pozycja wyjściowa – stanie w lekkim rozkroku.
• W prawej ręce trzymamy ciężarek, a na lewym ramieniu opie-
ramy ciężar przy pomocy antygrawitacyjnego przyrządu do
pomiaru wzrostu i elongacji kręgosłupa.
• Prawą rękę podnosimy do poziomu i jednocześnie lewy bark
w górę do wyrównania poziomu ramion. W takiej pozycji sta-
ramy się wytrzymać do ok. 2 minut (fot. 1).
4
Ćwiczenie korekcyjne nr 2
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• W dłoniach trzymamy laskę i przenosimy ją na kark (fot. 2).
• Podnosimy tułów do pozycji poziomej (pozycja nr 3).
• Wyprostowujemy ręce do poziomu, w takiej pozycji wytrzymu-
jemy 5-6 s i następnie powracamy do pozycji nr 3. Czynność tę
powtarzamy kilkakrotnie.
9
5
Ćwiczenie korekcyjne nr 3
• Postawa wyjściowa – zwis na trapezie.
• W dłoniach, blisko klatki piersiowej trzymamy ciężarki.
• Podnosimy tułów do pozycji poziomej (pozycja nr 3).
• Wyprostowujemy ręce do poziomu, w takiej pozycji wytrzymu-
jemy 2-4 s i następnie powracamy do pozycji nr 3.
• Wyprostowujemy ręce w bok do poziomu, w takiej pozycji
wytrzymujemy 2-4 s i następnie wracamy do pozycji nr 3.
• Prawą rękę wyprostowujemy w tył, a lewą – w bok do poziomu
(fot. 3), w takiej pozycji wytrzymujemy 2-4 s i następnie wraca-
my do pozycji nr 3.
• Prawą rękę wyprostowujemy w bok, a lewą – w tył do poziomu,
w takiej pozycji wytrzymujemy 2-4 s i następnie wracamy do
pozycji nr 3. Całe ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie.
10
Ćwiczenie korekcyjne nr 4
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• W dłoniach trzymamy sprężynę i przenosimy ją na kark.
• Podnosimy tułów do pozycji poziomej (pozycja nr 3).
• Wyprostowujemy ręce w tył do pozycji poziomej, w takiej
pozycji wytrzymujemy 5-6 s i następnie powracamy do pozycji
nr 3. Czynność tę powtarzamy kilkakrotnie (fot. 4).
6
11
Ćwiczenie korekcyjne nr 5
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• W rękach trzymamy piłkę lekarską.
20
REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008
KINEZYTERAPIA
• Piłkę lekarską przenosimy na kark (pozycja nr 3).
• Podnosimy tułów tak, aby dotknąć głową kolan i następnie
powracamy do pozycji nr 3. Czynność tę powtarzamy kilka-
krotnie (fot. 5).
Ćwiczenie korekcyjne nr 9
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• Na szyję zakładamy pętlę Glissona i do niej przyczepiamy
odpowiedni ciężar. Dłonie układamy wzdłuż tułowia z przodu
– trzymamy w nich ciężarki.
• Wyprostowujemy ręce przed klatkę piersiową do poziomu,
w takiej pozycji wytrzymujemy 2-3 s, po czym powracamy
do pozycji wyjściowej. Czynność tę powtarzamy kilkakrot-
nie (fot. 9).
Ćwiczenie korekcyjne nr 6
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• Na szyję zakładamy pętlę Glissona i do niej przyczepiamy
odpowiedni ciężar.
• W dłoniach trzymamy ciężarek (10 kg), który przenosimy na
kark.
• Wykonujemy skręt tułowia w lewą, a następnie w prawą stronę.
Czynność tę powtarzamy kilkakrotnie (fot. 6).
Ćwiczenie korekcyjne nr 10
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• Na szyję zakładamy pętlę Glissona i do niej przyczepiamy
odpowiedni ciężar. W dłoniach trzymamy ciężarki.
• Wyginamy tułów do tyłu, w takiej pozycji wytrzymujemy 6-8 s,
po czym wracamy do pozycji wyjściowej. Czynność tę powta-
rzamy kilkakrotnie (fot. 10).
Ćwiczenie korekcyjne nr 7
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• Na szyję zakładamy pętlę Glissona i do niej przyczepiamy od-
powiedni ciężar. W dłoniach, blisko klatki piersiowej trzymamy
ciężarki.
• Wyprostowujemy ręce w bok do poziomu, w takiej pozycji wy-
trzymujemy 2-3 s, po czym powracamy do pozycji wyjściowej.
Czynność tę powtarzamy kilkakrotnie (fot. 7).
Ćwiczenie korekcyjne nr 11
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• Na szyję zakładamy pętlę Glissona i do niej przyczepiamy
odpowiedni ciężar.
• Lewą dłoń tyłem przekładamy na prawe biodro, w ręce trzyma-
my ciężarek.
• Wykonujemy skręt tułowia w lewą, a następnie w prawą stronę.
Powtarzamy kilkakrotnie (fot. 11).
Ćwiczenie korekcyjne nr 8
• Pozycja wyjściowa – zwis na trapezie.
• Na szyję zakładamy pętlę Glissona i do niej przyczepiamy od-
powiedni ciężar. Dłonie układamy wzdłuż tułowia – trzymamy
w nich ciężarki (fot. 8).
• Wyprostowujemy ręce do poziomu, w takiej pozycji wytrzy-
mujemy 2-3 s, po czym powracamy do pozycji wyjściowej.
Czynność tę powtarzamy kilkakrotnie.
MGR
M
IECZYSŁAW
G
UGULSKI
Międzyszkolny Ośrodek Gimnastyki
Korekcyjnej i Rehabilitacji
przy LO im. Stanisława Wyspiańskiego w Kętach
[ Pobierz całość w formacie PDF ]